Dorobek kulturalny i obyczaje Turcji kształtuje panująca w kraju religia – islam. Jego fundamentem jest uznanie Allaha, za jedynego Boga. Największy i ostatni prorok – Mahomet – w serii objawień otrzymał od niego treść świętej księgi, zwanej Koranem. Każdy muzułmanin powinien przestrzegać pięciu obowiązków, zwanych filarami wiary. Są nimi: wyznanie wiary w jedynego Boga Allaha, pięciokrotna modlitwa w ciągu doby, post w miesiącu ramadan, jałmużna na rzecz ubogich i pielgrzymka do Mekki.

Miejscem kultu muzułmańskiego jest meczet. Ważny element świątyni stanowi mihrab – nisza w ścianie, wskazująca wiernym kierunek Mekki. Przestrzeganie właściwego kierunku, gwarantuje ważność modlitwy. Centralną część meczetu, czyli salę modlitw, najczęściej pokrywają dywany. W związku z zakazem przedstawiania oblicza Boga oraz postaci ludzkich i zwierzęcych, dekorację stanowi kaligrafia oraz arabeska. Ablucja, czyli rytualne obmycie, w kulcie muzułmańskim odgrywa bardzo ważną rolę, stąd w pobliżu meczetu lub hali modlitw musi znajdować się źródło wody. Kolejnym charakterystycznym elementem świątyni jest stojąca przy niej wieża – minaret. To z niej muezin, 5 razy w ciągu dnia, wzywa wiernych do modlitwy.

Zwiedzając meczety, należy uszanować panujące w nich zwyczaje. Przed wejściem do świątyni trzeba pamiętać o zdjęciu butów. Kobiety powinny mieć zakryte włosy i ramiona oraz sięgające kostek okrycie nóg. Również mężczyźni nie powinni wchodzić do meczetu w szortach. Muzułmańskie świątynie należy zwiedzać poza godzinami modlitw.

Koran, święta księga islamu oraz sunna, (na którą składają się hadisy, czyli opowieści o czynach i wypowiedziach proroka Mahometa) regulują wszystkie dziedziny życia wyznawców Allaha.

Dotyczy to również kwestii kobiecego stroju. Religijne muzułmanki tureckie noszą ubrania zakrywające większość ciała oraz chusty na głowach. Nakaz ten, zawarty jest w jednej z hadis: “Gdy kobieta dojrzeje, nie powinna ukazywać więcej niż tyle – następnie Prorok wskazał na swą twarz i dłonie.” W związku z europeizacją kraju, chust nie wolno jednak nosić żadnym urzędniczkom państwowym.

Post w miesiącu ramadan obowiązuje wszystkich dorosłych wiernych, którzy zniosą go bez szkody na zdrowiu. Ramadan przypada na dziewiąty miesiąc kalendarza muzułmańskiego, upamiętniający początek objawienia Koranu. Przez okres trzydziestu dni, wyznawców Allaha, od świtu do zmierzchu dotyczy wówczas zakaz jedzenia, picia, palenia papierosów i współżycia. W tym czasie spożywają wyłącznie dwa posiłki, jeden przed świtem, a drugi po zachodzie słońca. Miesiąc muzułmańskiego postu przypada najczęściej w okresie wakacyjnym. W miejscach turystycznych, takich jak Istambuł czy Riwiera Turecka, restauracje i kawiarnie są wówczas otwarte i nie trzeba się ukrywać z posiłkiem, choć z szacunku dla poszczących, lepiej zjeść go we wnętrzu, niż w ogródku restauracji.

Nagrodą na zakończenie okresu postu jest święto Ramazan Bayramı (Şeker Bayramı), zwane Świętem Słodyczy.

W dwa miesiące i 10 dni po zakończeniu ramadanu, przypada jedna z największych uroczystości islamu – Święto Ofiary (Kurban Bayrami). Upamiętnia ono koraniczną wersję ofiary, jaką gotów był złożyć Bogu Abraham. Trwa 4 dni, a jego najważniejszym elementem jest zabicie zwierzęcia (najczęściej owcy lub kozy) i podzielenie się jego częścią z potrzebującymi.

Będąc w Turcji koniecznie spróbować należy: miejscowego kebabu, słodyczy i herbaty podawanej w szklaneczkach o kształcie tulipana. Warto również odwiedzić hammam – turecką łaźnię.

Warto zobaczyć

• Istambuł – dawny Konstantynopol, miasto łączące dwa kontynenty, zachwyca bogactwem bizantyńskich i osmańskich zabytków:
• Hagia Sofia, czyli Kościół Mądrości Bożej, dzieło cesarza Justyniana, w 1453 roku przemianowany na meczet. Najwspanialsza świątynia wczesnego chrześcijaństwa, do dziś wzbudza podziw swym ogromem oraz pięknem zdobiących wnętrze mozaik.
• Błękitny Meczet z XVII wieku, nazwę zawdzięcza niebieskim kaflom z Izniku zdobiącym jego ściany. Sześć minaretów, dla liczby, których wzór stanowiła Mekka, dodatkowo wyróżnia budowlę na tle innych meczetów miasta.
• Pałac Topkapi, od czasów zdobycia Konstantynopola w 1453 roku, przez ponad trzy stulecia służący za rezydencję sułtanów. Niezwykły kompleks budowli o wspaniałych bramach, dziedzińcach, salach i pomieszczeniach haremu, świadczący o potędze Imperium Osmańskiego.
• Wielki Bazar, zbudowany w XV wieku, jedno z największych krytych targowisk na świecie, słynie ze sklepów sprzedających biżuterię, wyroby ze skóry, dywany oraz wszelkiego typu pamiątki.
• Most Galata, tętniący życiem nawet nocą, przecina Złoty Róg, łącząc dwie części Istambułu – zabytkową i współczesną.
• Wieża Galata, najbardziej charakterystyczny punkt panoramy miasta oglądanej z Mostu Galata. Zbudowana w XIV wieku, jako element fortyfikacji. Obecnie mieści restaurację, z dachu której roztacza się piękny widok na Istambuł.
• Antalya– nadmorski kurort w południowo-zachodniej Turcji, z piaszczystymi plażami i widokiem na majestatyczne góry Taurus. Miasto ze starożytnymi korzeniami i bogatą historią oferuje moc atrakcji dla miłośników zwiedzania. Są nimi:
  • słynny minaret Yivli (Żłobkowany Minaret), symbol miasta, którego ceglaste ściany zdobią setki turkusowych płytek,
  • pochodząca z okresu rzymskiego Brama Hadriana, wraz z dwoma wieżami oraz częścią murów miejskich,
  • Kaleiçi, najstarsza dzielnica miasta o wąskich uliczkach i zachwycających przykładach dawnej architektury, tj. Minaret Kesik,
  • wieża Hidirlik datowana na II wiek, prawdopodobnie pełniąca niegdyś funkcję latarni morskiej,
  • park Karaalioğlu z egzotyczną roślinnością oraz zielonymi zboczami gór i turkusowym morzem w tle.

Czy wiesz, że:

• Porozumiewanie się z Turkami jest możliwe, nawet, jeżeli nie znają oni języków obcych. Turcy to bardzo komunikatywny naród, bariera językowa nie stanowi dla nich problemu.
• Widok mężczyzn całujących się w policzki i spacerujących pod rękę jest dość powszechny.
• Możesz zostać zaproszony przez Turka na herbatę lub do wspólnego zdjęcia.
• Turcy są bardzo gościnnym narodem. Obcokrajowcy wzbudzają u nich zainteresowanie i radość, toteż chętnie inicjują znajomość. Wspólne zdjęcie z Europejczykiem to dla Turków powód do dumy.
• Targowanie się jest ogólnie przyjętym zwyczajem, wszędzie tam, gdzie nie ma podanej ceny. To swoisty rytuał, lubiany przez miejscowych, niespieszny. Często związany z zaproszeniem na herbatę i pogawędką.
• Tureckie słodycze są baaardzo słodkie. Aby się o tym przekonać, wystarczy spróbować ich najsłynniejszego rodzaju, dostępnego na każdym bazarze, zwanego lokum.
• Ayran, popularny turecki napój, wytwarzany z jogurtu i wody z dodatkiem soli, doskonale gasi pragnienie.
• Najsłynniejszym tureckim talizmanem szczęścia jest „Oko Proroka”.
• Typowy Nazar Bonjuk, bo tak brzmi jego oryginalna nazwa, wykonany jest z niebieskiego szkła, z wewnętrznymi okręgami w kolorach białym i żółtym. Chroni przed złym spojrzeniem. Jest jedną z najczęściej przywożonych z Turcji pamiątek.

fot. blucolt/flickr CC